امروزه هم دنیای پزشکی و هم عموم مردم دیگر تنها به دنبال افزایش طول عمر نیستند؛ بلکه زندگی فعال و سالم را هدف قرار داده‌اند. یکی از کلیدهای اصلی دستیابی به این هدف، داشتن برنامه‌های تمرینی ساختارمند است.
تنها بخشی از طول عمر ما در ژن‌هایمان از پیش تعیین شده است. علم نشان داده است که یکی از بهترین روش‌ها برای تاثیرگذاری بر روند پیری و رسیدن به زندگی سالم در دوران سالمندی، تعهد به برنامه‌های ورزشی ساختارمند است.
ورزش صحیح زیرمجموعه‌ای از فعالیت‌های بدنی است (که شامل هر گونه تحرک است) و شامل تمامی فعالیت‌هایی می‌شود که با هدف خاص و با معیارهای مشخصی مانند مدت زمان، شدت و تکرار انجام می‌گیرند.
زمانی که از اثربخشی فوق‌العاده ورزش برای حفظ سلامت بدن و کمک به “پیری سالم” صحبت می‌کنیم، منظورمان هم فعالیت‌های هوازی و هم بی‌هوازی است. اگر جلسات ورزشی به‌صورت منظم و برنامه‌ریزی‌شده در طول زمان ادامه پیدا کنند، بدن دچار تغییرات مثبت بلندمدت خواهد شد.
بازنگری تمرینات مقاومتی برای سالمندان
در سال‌های اخیر، تمرینات مقاومتی یا قدرتی (Strength Training) برای گروه‌های سنی بالاتر مورد توجه ویژه قرار گرفته است. این نوع تمرینات برای مقابله با کاهش طبیعی توده عضلانی و قدرت ناشی از افزایش سن بسیار مفید و موثر هستند. تمرینات قدرتی باعث افزایش تراکم استخوان، بهبود متابولیسم، وضعیت کلی بدن، شرایط رباط‌ها، تاندون‌ها و مفاصل، و همچنین عملکرد سیستم‌های قلبی‌عروقی و عصبی می‌شود.
کامیللو ریکوردی، یکی از برجسته‌ترین متخصصان دیابت و مدیر موسسه تحقیقات دیابت در میامی، در کتاب خود با عنوان “کد طول عمر سالم” توضیح می‌دهد که ورزش تاثیر تحریک‌کننده‌ای بر روی سیرتوئین‌ها (پروتئین‌هایی ضروری برای جوان ماندن و محافظت از بافت‌های تخصصی بدن) دارد و به بهبود طول عمر سالم کمک می‌کند.
ارتباط ورزش و طول عمر سالم از دیدگاه علمی
تحقیقات علمی شواهدی قوی از ارتباط نزدیک بین ورزش و طول عمر سالم ارائه می‌دهند:
- ورزش منظم از بروز بیماری‌های مزمنی که سبب پیری زودرس و مرگ زودهنگام می‌شوند، جلوگیری می‌کند.
- ورزش باعث فعال‌سازی مولکول‌هایی مانند سیرتوئین‌ها می‌شود که روند پیری سلولی را کند می‌کنند. کاهش تولید این مولکول‌ها از ۳۵ سالگی آغاز می‌شود و بعد از ۶۰ سالگی تقریباً به صفر می‌رسد.
- ورزش، چه هوازی و چه قدرتی، دارویی قدرتمند برای پیشگیری و درمان دیابت نوع ۲ است که یکی از عوامل اصلی سلامت ناسالم در دوران سالمندی محسوب می‌شود. در افراد پیش‌دیابتی، ورزش احتمال ابتلا به دیابت را تا ۵۸٪ کاهش می‌دهد، در حالی که داروی متفورمین تنها ۳۱٪ تاثیر دارد.
- ورزش با بهبود حساسیت به انسولین از بیماری‌هایی که به مقاومت انسولینی مرتبط هستند، جلوگیری می‌کند.
- ورزش منظم باعث کاهش التهاب مزمن خفیف می‌شود که زمینه‌ساز بسیاری از بیماری‌های مزمن است.
- ورزش اثرات مثبتی بر گیرنده‌های مغزی دارد، درد و اضطراب را کاهش داده و از بروز افسردگی جلوگیری می‌کند.